Elektrik enerjisinin gerekli olduğu durumlarda anahtar, iletken, priz, sigorta vb. uygun elektrik malzemeleri ile hazırlanan ekipmanlara kullanım alanı ve kullanım alanının özelliklerine göre elektrikli cihaz denir.
Proje aşamasında kabloların genişliği, yüksekliği, geçeceği noktalar belirlenir. Çünkü elektrik tesisatlarında oluşabilecek en ufak hata, elektrik çarpması yangına gibi bir dizi tehlikeli sonuçlar doğurarak insan sağlığını doğrudan etkiler.
Elektrik Tesisatı Elemanları Nelerdir?
Elektrik tesisatında iletkenlerden kablolara, borulardan buatlara, kancalardan prizlere kadar birçok alet kullanılmaktadır. Tüm bu unsurların kullanımı sırasında ileride herhangi bir kaza yaşanmamasına özen gösterilmesi gerekmektedir. Örneğin duvar arası boru döşenirken binayı aşındırmamaya özen gösterilmelidir. Bina içi elektrik tesisatı yönetmeliği dikkate alındığında buat ile kasa arasındaki mesafe tavan, kapı ve pencerelere eşit olmalıdır. Boruların, buatların, priz kutularının ve diğer bileşenlerin ara bağlantılarının bütünlüğü sıkı bir şekilde kontrol edilmelidir. Anahtarların yerdeki buatlarda değil, direklerde ve ofis alanlarında saklanması sağlık açısından önemlidir ayrıca montaj işlemi sırasında da kanalların Montaj işlemi yapılırken de kanalların genleşme durumları dikkate alınmalıdır.
Elektrik tesisatı türleri çok çeşitlidir. Öncelikle elektrik tesisatının yeri çok önemlidir. Bunun nedeni elektrik tesisatının türünde yatmaktadır. Örneğin elektrik tesisatınız evinizde ve iş yerinizde, atölyenizde hatta fabrikanızda kullanılacaksa çok farklı olabilir. Bu kadar farklı olmasının nedeni, kullanacağınız cihazın watt değerine bağlı olarak değişmesidir.
Bu kullanım şekillerine bağlı olarak elektrik tesisatlarınızda (hatta buatlar, klemensler, borular) ve hatta elektronik saatlerinizde kullanılan priz ve kablolar değişebilir. Hepimizin bildiği gibi elektrik tesisatları tamamen idari ve bilimsel kurumlara bağlıdır. Yani gerekli idari ve bilimsel kurumlardan gerekli izinleri almadan kesinlikle elektrik kullanamazsınız. Aksi takdirde sayacınıza el konulacak, idari ve bilimsel kurumlar tarafından ağır cezalara çarptırılabileceksiniz.
Elektrik Tesisatı Nasıl Döşenmelidir? Nasıl Döşenir?
Genel anlamda bina elektrik tesisatı sıva altı tesisat ve sıva üstü tesisat olarak iki şekilde yapılır. Sıva altı tesisat; tesisatın döşeneceği mekan da önce boruları döşeme işlemidir. Sıva üstü tesisatsa; kaba inşaat sonrası elektrik iletim tesisatının monte edilmesidir ve bu işlem ile duvar yüzeyindeki bütün bağlantılar duvar içinde kalarak borular gözükmez.
- Boruların yerleştirilmesi:
Binalar yapılırken tesisat projeleri de oluşturulur. Bu projelerde boruların kesitlerinden, nereye yerleşeceklerine kadar detaylı bilgi bulunur. İşinde uzman personel tarafından bu projeye sadık kalınarak iletken tellerin geçeceği yolu belirler ve boruları döşer.
Binalar yapılmadan önce elektrik tesisat projeleri hazırlanarak bu projelerde kullanılacak boruların kesitlerinden nereye yerleşeceğine, anahtar ve prizlerin nerelerde olacağına kadar detaylı bilgi bulunur. Uzman personel tarafından bu projedeki iletken tellerin geçeceği yol belirlenir ve boruları döşenir.
- Buat ve kasaların yerleştirilmesi
Buat, elektrikli devrelerde akımı kollara ayırmakta kullanılan kutuya verilen addır. Buatlar açılan duvarlara çimento yardımıyla tutturulur ve bu işlem sıva öncesi yapılması gereken bir işlemdir. Bu işlem yapılırken buatların tamamı tavandan eşit mesafede olacak şekilde ayarlanır. Anahtarların ve prizlerin yerden yükseklik mesafesinin bir standarda göre tabandan 150 cm, prizler ise 40-50 cm mesafeye göre monte edilmelidir.
- Kabloların Yerleştirilmesi
Bu işlem sıva kuruduktan sonra iletken kabloların borular içerisinden özenle geçirilmesi işlemidir. Bu aşamada iletken tellerin çapı, uzunluğu, kesintisiz bir biçimde geçebilmesi ve boruların içinin boş olması oldukça önem arz eder.
Kabloyu kanaldan geçirmek için bir kılavuz tel ve “susta” adı verilen bir alet kullanılır. Diğer aşamalarda olduğu gibi kabloların çekilmesi de aynı özenle yapılmalıdır. Borunun içinden geçen telin çapı, bağlantı için yeterli uzunlukta olması, geçişin kesintisiz olması ve borunun içinin boş olması çok önemli detaylardır. Talk pudrası kullanmak tellerin kolay geçmesi için kullanılan pratik ve yaygın bir yöntemdir.
- Buat Bağlantıları
Bir bağlantı kutusundaki tellerin bağlanması sırasında “klemens” adı verilen bileşenler kullanılır. Bağlantı kutusu bağlantısının karmaşık olmadığına ve akım terminalinin bağlantı kutusu kapağına temas etmemesine dikkat edilmelidir. Buat kutusu içerisinde gerekli bağlantılar yapıldıktan sonra kapak dikkatlice kapatılır
- Anahtar ve prizin montajı
Elektrik tesisatının son aşamasında dışarıdan görünen anahtar, priz ve prizler takılır.
Tesisat Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
- Tavan boruları döşenirken bağlantı kutuları ve alıcıların (ışıklar vb.) montajına dikkat edilmelidir.
- Tavan borusunun ağzı düzgün olacak şekilde kesilmelidir.
- Keserken, borunun etrafında bir daire yapmak için bir bıçak kullanarak boru etrafını bir defa gezerek kesme bölümünün her iki yanından bükerek iki parçaya ayırmak mümkündür.
- Tavan borusunun sert bir boru olduğu düşünüldüğünde, demirin tavan borusunu ezmesini önlemek için tahta takozlar veya küçük yassı taşlar kullanılmalıdır.
- Takoz veya taş ile demir altına gelen kısımları borunun yan tarafından dikkat ederek konulmalıdır.
- Lamba bağlantı yerlerindeki boru ağzına harç girmemesi ve lamba donanım kısmının montajı için tahta parçası kullanılmalıdır.
- Tavan borusuna tahta takoz kullanılarak beton dökülürken hareket etmemesi sağlanır.
- Duvar boruları döşenirken binayı aşındırmamaya özen gösterilmelidir. Dirseklerin çok olduğu yerlerde spiral borular kullanılmalıdır.
- Borunun döşenecek kısımları, geçecek boru sayısına göre düzgün olarak kırılmalıdır.
