Elektrik enerjisi ile çalışan ekipmanların şebekeye bağlanmasını sağlayan cihazlar olan prizler ve priz sistemleri; ister endüstrideki farklı güç ve tipteki ekipmanların çalışması olsun, ister ofisimizde bulunan birçok bilgisayar ve evlerdeki küçük ev aletlerinin çalışması adına çok önemlidir. Birçok çeşidi bulunan prizlerin kurallara uygun bir biçimde kullanılması gerekir. Prizlerin takılırken nelere dikkat edilmesi gerektiği ve nasıl takıldığı oldukça önemli bir konudur. Elektrik konusunda fazla bir bilgiye sahip olmamak, olası tehlike ve tehlikeleri göz ardı etmek ve aceleci davranmak bu anlamda olumsuz sonuçlara yol açacaktır.
Prizler Ne İşe Yarar?
- Priz, elektriği kullanılabilir hale getirerek prizlere takılan elektrikli aletlerin kullanılmasını ya ta şarj olmasını sağlar.
- Akla gelen tüm elektronik aletlerin çalışmasına yardımcı olur. Bu noktada prizlerin düzgün bir şekilde çalışması oldukça önemlidir.
- Prizler, insanların hayatını kolaylaştırarak her türlü işlerine yaramaktadır.
- Elektronik cihazı istenilen zaman elektrik enerjisine bağlamada istenilen zaman da elektrik enerjisinden kopararak elektrik enerjisinin akımını durdurmada yardımcı olur.
Yapı Bakımından Ve Kullanım Alanlarına Göre Priz Çeşitleri:
Prizler yapı bakımından topraklı ve topraksız priz olmak üzere ikiye ayrılır. Kullanım alanlarına göre ise sıva altı prizler, sıva üstü prizler ve nemli yer (etanj) prizler olmak üzere üçe ayrılır.
Topraklı Prizler:
Faz ve nötr dışında bir de toprak hattına bağlı bir uca sahip ise bu prizlere topraklı priz denir. Dış yüzeyleri metal ve elektrik ile çalışan cihazların çoğu topraklı bir prize ihtiyaç duyar. Herhangi bir elektrik kaçağı olduğu takdirde dış yüzeyleri metal olduğu için dokunan kişinin eline elektrik çarpma riski vardır. Topraklı bir prize takılan toprak hattına sahip fiş, bu elektrik kaçağını hemen toprağa ileterek ve nötralize ederek elektrik çarpmasını önler. Yani normal şartlar altında topraklama kablosundan akım geçmez. Herhangi bir kaçak olduğunda toprak hattı kaçağı toprağa iletir.
Topraksız Prizler
Topraklı prizlere göre elektriği toprağa iletmek yerine bünyesinde elektriği depolar. Bu prizlerde elektrik kaçakları olduğu için daha az tercih edilmesine yol açar. Topraksız prizlerde güç dalgalanmalarını önlemek için ek bir koruma olmadığı için elektrik kaçaklarında elektriği toprağa vermek yerine dışarı atar.
Sıva Altı Priz:
Sıva altı priz sıva altına montajlanan topraklı, topraksız üretilen dış çevresi sert PVC maddesinde, termoplastik veya bakalit malzemeden imal edilen priz modelidir. . Enerjinin bağlanacağı kontak prizleri yanmaz PVC veya seramik malzeme içerisindedir.
Sıva Üstü Priz
Sıva üstü prizler sıva üstüne montajlanan ve tesisat kısmı sıva altında bir buat kasasında olamayan, dış yüzeyi PVC veya bakalit malzemeden üretilen bir priz modelidir. Enerjinin bağlanacağı kontak noktaları yanmaz PVC veya seramik malzemelerinden üretilmiştir. Dekoratif görünmediği için fazla tercih edilmeyen bir priz çeşididir.
Nemli yer (Etanj) Priz
Nemli yer priz modelleri nem, toz, su, patlayıcı ve yanıcı gaza karşı koruyucu içine alınarak oldukça yaygın kullanım alanı olan prizlerdir. Yapıları uzun ömürlü olmasından dolayı, Ofislerde, evlerde, binalarda, iş yerleri gibi çeşitli alanlarda devamlı kullanılan elektrik malzemesi olup yapıları uzun ömürlüdür.
Priz Takmadan Önce Yapılması Gereken Hazırlıklar
CE sertifikalı anahtar priz modelleri tercih edilerek olası risklerin bir nebze de olsa önüne geçilebilir. Topraklı ve sıva üstü prizlerin aynı usul ve esaslara göre bağlanması önemli rol oynar.
Doğru prizi tercih ettikten sonra, bulunulan yerdeki tüm elektriği, ana sigortayı keserek kapatılmalıdır.
Priz Nasıl Takılır?
- Prizi duvar üzerinde yer alan bölgeye uygulamadan önce ana sigorta tamamen kapatılarak elektrik kesilir.
- Kontrol kalemi yardımı ile elektrik akımı kontrol edilir ve eski priz duvar üzerinde yer alıyor ise eskimiş prizi ortasındaki vidayı sökerek plastik aksamı ayrılır.
- Gerdirme vidaları çıkarılır ve kablo vidaları gevşetilerek priz duvardan ayrılmış olur.
- Takılacak yeni prizin ortasındaki vida gevşetilerek plastik aksamı ayrılır.
- Kablo uçlarını priz yuvasına tam oturtmak için gerektiği ölçüde sıyırılarak kablo yuvalarına yalıtıma kadar yerleştirerek tornavida ile kablo vidaları iyice sıkılır.
- Priz duvara monte edilir.
- İyice duvara yerleştirdikten sonra prizin yanında bulunan gerdirme vidaları iyice sıkılarak sabitlenir.
- Bu işlemlerin ardından kapatılan sigorta açılarak kontrol kalemi ile prizin iki ucu da kontrol edin.
